Sint Lucia in Zweden

We wonen inmiddels ruim een jaar in Zweden en hebben bijna alle feestdagen meegemaakt. Maar vorig jaar rond deze tijd woonden we nog in ons huurhuis en gingen de kinderen nog niet naar school. Daarom hadden we het feest van Sint Lucia (of Sankta Lucia, zoals ze hier zeggen) nog niet heel bewust meegemaakt. Maar dit jaar komt daar verandering in. Tenminste, dat was nog even spannend. Beide kinderen kregen namelijk de griep en waren volledig uitgeschakeld. Maar laten we beginnen bij het begin.

Wat is Sint Lucia?

Het klinkt misschien alsof het iets vanuit de kerk is. Het heeft zeker christelijke invloeden, maar in Zweden is Sint Lucia inmiddels vooral een cultureel feest. Iedere 13 december staat in het teken van licht. Rond deze tijd zijn de dagen het kortst. De zon komt hier nu om 9.10 uur op en gaat om 14.50 uur weer onder. Samen vieren de Zweden dat de dagen vanaf nu weer langer worden, maar vooral dat er ook in de donkerste dagen altijd licht is. Een feest dus van licht en hoop, dat letterlijk een beetje licht in de duisternis moet brengen.

Hoe vieren ze het?

Het vieren van Sint Lucia in Zweden doen ze op heel veel plekken en dus ook op de scholen. De viering begint altijd met een optocht. Voorop loopt ‘de Lucia’. Het Lucia-meisje draagt een wit gewaad met een rode sjerp rond haar middel. Op haar hoofd draagt ze een kroon van kaarsen. Daarachter lopen de ‘Tärnor’. Dit zijn de meisjes die Lucia volgen in de optocht. Zij dragen ook witte gewaden, vaak met zilveren linten om hun middel en op hun hoofd (van die kerstslingers die ook in de kerstboom hangen) en kaarsen in hun handen.

Ook de jongens hebben een rol. Dit zijn de ‘Stjärngossar’, oftewel ‘Sterrenjongens’. Zij dragen witte gewaden met puntige witte hoeden, versierd met sterren, en vaak een soort staf met een ster erop. Tijn werd niet heel enthousiast van deze outfit. Het deed hem een beetje denken aan een jurk en de hoed van Bumba (een figuur uit een kinderprogramma). Ik weet niet of meer jongens er zo over denken en dat er daarom een alternatief is bedacht? Maar vaak mogen jongens ook als kerstman verkleed. Op sommige plekken zag ik ook jongens verkleed als peperkoekmannetjes voorbij komen.

Behalve de optocht wordt er ook gezongen. Er bestaat een heel repertoire aan Lucia-liedjes die samen gezongen worden.

Eten

Bij een feestdag hoort ook speciaal eten. Tijdens het Sint Lucia-feest vliegen vooral de ‘Lussekatter’ als warme broodjes over de toonbank. Het zijn broodjes, maar dan gemaakt in de vorm van een ‘S’ en met saffraan in het deeg, waardoor de broodjes een gele kleur krijgen. Dit moet het licht symboliseren.

De saffraan geeft het broodje ook een iets apartere smaak. Eva vond ze echt niet lekker. Tijn, Sebas en ik moeten toegeven dat we ook liever een kaneelbroodje hebben, maar vies zijn ze zeker niet. Gelukkig kun je je ook tegoed doen aan de peperkoekjes en de glögg (de Zweedse versie van glühwein) met of zonder alcohol.

De viering op school

Ook op de school van Eva en Tijn is er ieder jaar een Lucia-viering. Dit doen ze in de kerk tegenover de school. Het is een klein kerkje en daarom doen groep 2 en 3 de Lucia-optocht en het optreden. De ouders van deze kinderen mogen komen kijken. De kinderen uit de ‘förskoleklass’ (een soort Zweedse kleuterklas) en groep 1 (de klas waar Tijn in zit) komen alleen kijken en hoeven nog niets te doen. Op deze manier past iedereen in de kerk.

Nu werden Eva en Tijn alleen een week van tevoren ziek. En dat bleek een hardnekkig griepje te zijn. Vooral Eva was vijf dagen volledig uitgeschakeld en begon zich al zorgen te maken of ze wel mee kon zingen. Ze was immers al weken met school aan het oefenen met liedjes zingen en haar witte gewaad/jurk hing al klaar in de kast. Gelukkig kreeg ze donderdag weer iets energie en besloten we dat ze het vrijdag gewoon mocht proberen.

Eva was een Tärnor met een wit gewaad, kerstslingers om haar middel en hoofd, en een kaars in haar hand. Met ook een wit bekkie van de nasleep van de griep en de spanning liep ze mee in de optocht en zong ze de liedjes mee. Super kneuterig en lief om te zien. Daarna weer lekker thuis bijkomen, maar onze eerste Sint Lucia in Zweden hebben we gehad.

Een mooie traditie zo tijdens de donkere dagen en met een prachtige boodschap. Focus op het licht dat er altijd is, hoe donker het soms ook lijkt.

Wil je ook Sint Lucia in Zweden vieren? Je kunt dus op heel veel plekken terecht. In veel kerken zijn er vieringen en concerten waar je bij kan zijn. Maar ook op bijzondere plekken zoals in de mijn in Falun (waar we eerder over schreven) is ieder jaar een viering.

Lees ook onze andere verhalen

• 
  Skiën in Zweden
  door Maaike Hartgers
• 
  De bastu: een sauna in Zweden
  door Sebastiaan Zwarts
• 
  De beste wensen vanuit Zweden
  door Maaike Hartgers