Knäckebröd; typisch Zweeds. 

Knäckebröd. Nog zo’n Zweeds icoon. Wereldwijd bekend. Het is bijna het belangrijkste exportproduct van het land. Zelfs tijdens onze wereldreis in Amerika kwamen we het tegen in de schappen van de supermarkt.

Al 500 jaar wordt het op dezelfde manier gemaakt. En de oorsprong ligt in Zweden en Finland. Een echte Zweedse lekkernij dus. Alhoewel lekker? Kaal is het wel echt gort en gort droog. Het dient aanbeveling om er dus wat op te doen. Want anders is het haast niet weg te krijgen. O en een tip: doe er geen pindakaas op. Want dat maakt het haast nog droger. En het zit overal. Op je tanden, tussen je tanden, op je tandvlees. Je snapt hem wel. Daar wordt je niet blij van.

Maar met een goeie lik boter en een paar lekkere plakken belegen kaas is het niet te versmaden. Mijn opa en oma zworen erbij. Daar stond het knäckebröd en de kaas altijd steevast op de ontbijttafel. En dat is hier in Zweden dus niet anders. Meer dan 80 procent van de Zweedse huishoudens heeft ze liggen.

En zoals je in mijn blog over een ander typisch Zweeds gerecht kunt lezen wil de Zweed graag wat te kiezen hebben. Dus liggen de gangpaden hier vol met knäckebröd. Van klein tot groot. Van rond tot vierkant. En ook nog eens in heel veel smaken. Het formaat dat hier heel populair is heeft ongeveer de grootte van een autostuur. Helemaal rond en in het midden een gat. Zo werd dus vroeger al het knäckebröd gemaakt. Het gat in het midden werd er ingemaakt zodat ze makkelijk op lange stokken aan het plafond boven de haard konden worden gehangen. Door het drogen van het brood boven het vuur kreeg het de krokante laag die het zo kenmerkend maakt.

Vroeger werden ze maar twee keer per jaar gebakken. Alleen rond de oogstperiode. Knäckebröd is het perfecte bewaarvoedsel omdat het nauwelijks  bederft. Ideaal voor tijdens de lange reizen die de Vikingen maakten. Of voor de lange koude Zweedse winters. Zouden ze in die tijd die dingen dan wel af en toe even afstoffen als ze aan die stok hingen? Of op zijn minst voordat het werd gegeten? Even afkloppen aan je broek en happen maar. 

Het rechthoekige knäckebröd dat je veel in de Nederlandse supermarkten vindt is dus eigenlijk slechts een afgeleide van de ronde schijven. De smaak van het grote ronde traditionele knäckebröd is ook anders. Misschien zou je dit het beste kunnen omschrijven als wat puurder. Maar goed over smaak valt te twisten. En dat vinden ze hier ook. Want je hebt keuze uit zo’n beetje elke graansoort die er bestaat. Van tarwe tot rogge en van spelt tot haver. En dan heb je ze nog met zaden of met zeezout. En zelfs speciale kerst edities met kruiden als anijs, venkel en koriander.

En onder het mom van het oog wil ook wat hebben ze aardig de moeite genomen om die knapperige jongens een beetje leuk te verpakken. Sommigen zijn echt ware kunstwerkjes. Versierd met Zweedse symbolen zoals het beroemde Dalarna paardje. Niet alleen een feest voor de  tong maar dus ook voor het oog. 

Lees ook onze andere verhalen

• 
  Skiën in Zweden
  door Maaike Hartgers
• 
  De bastu: een sauna in Zweden
  door Sebastiaan Zwarts
• 
  De beste wensen vanuit Zweden
  door Maaike Hartgers